پیشگفتار

زبان وسیله‌ای است که کارکرد اصلی آن ایجاد و تسهیل ارتباطات میان انسان‌هاست. زبان نقش مهمی را در رشد و نحوه تکامل کودک ایفا می‌کند:

  • به او کمک می‌کند به خوبی به برقراری ارتباط با اعضای خانواده خود بپردازد.
  • در مدرسه به یادگیری مطالب بپردازد.
  • با دوستان خود ارتباط اجتماعی و با دیگران رابطه برقرار کند.
  • کارهای ساده خود از قبیل صحبت کردن با تلفن و خرید از فروشگاه را انجام دهد.
services-2_section2_01_2
services-2_section_01_1

عوامل پیشرفت مهارت‌های زبانی:
با توجه به اهمیتی که زبان دارد کودک به سادگی آن را یاد نمی‌گیرد. محیط اطراف کودک و افرادی که با او ارتباط دارند، تاثیر زیادی  بر نحوه پیشرفت مهارت‌های زبانی کودک میگذارد. بنابراین، کیفیت و کمیت تجربه زبانی آنها به سرعت در پیشرفت کودکان و مهارت‌های زبانی و توانایی صحبت کردن شان، تاثیر می‌گذارد. می‌‌توان با شناخت چند روش و استراتژی ساده اطمینان حاصل کرد که مهارت‌های زبانی کودک در اوایل دوران کودکی ارتقا پیدا می‌‌کند و به او کمک می‌‌کند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار نماید. کودک برای اینکه بتواند صحبت کند، باید دانش و مهارت بالایی داشته باشد که این فرایند شامل چهار بخش مهم است که عبارتند:
برقراری ارتباط، واژگان و قواعد دستور زبان تکلم.

کودکان از چه زمانی نحوه برقراری ارتباط با دیگران را فرا می گیرند؟

کودکان نیز معمولاً در سن هفت یا هشت ماهگی مهارت به نوبت حرف زدن یا انجام دادن کار را یاد می‌گیرند؛

  • در مراحل ابتدایی رشد کلامی :

هنگامی ‌که شما با کودک خود صحبت می‌‌کنید او سکوت می‌‌کند و با دقت به شما و صحبت کردن تان نگاه می‌‌کند، سپس نوبت به او می‌‌رسد و با صداهایی که از خود در می‌آورد به شما پاسخ میدهد. ما به اشکال مختلف با هم ارتباط برقرار می‌‌کنیم و از حالات صورت و تن صدا و حالات بدن برای بیان کردن منظور خود استفاده می‌نماییم. کودکان نیز یاد می‌گیرند که چگونه به تفسیر حالت بدن و نحوه صحبت کردن دیگران بپردازند و در این زمینه توانمند شوند.

  • در مرحله دوم رشد کلامی:

قبل از ۱۲ ماهگی،  توسعه دایره واژگان مرحله بعدی برای یادگیری زبان و ارتباط بهتر با دیگران است. کودکان کلماتی که از پدر و مادر یا سایرین می‌شوند را یاد می‌گیرند؛ زیرا این کلمات به اشیا یا کارهای یا مواردی دلالت دارند که آنها می‌بینند، می‌شنوند و انجام می‌دهند.

  • در مرحله سوم  رشد کلامی :

بین سنین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی کودکان شروع به صحبت کردن خواهد کرد و آنها یاد می‌‌گیرند کلماتی را بیان کنند که شنیده اند و از آنها برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده خواهد کرد.

برای آن که کودک بتواند به برقراری ارتباط با دیگران بپردازد باید:

  • خوب گوش بدهند تا بتواند به این الگوهای صدای کلمات با هم تمایز قائل شود و به عبارتی تفاوت بین کلمات مشابه مانند کتاب و کباب و مواردی از این قبیل را یاد بگیرد.

  • به موقعیت مختلف توجه کند تا بتواند صداهای کلمات را به معانی آن‌ها ارتباط دهد.

  • از الگوهای صداهای کلمات استفاده کند تا دیگران بتوانند منظور او را متوجه شوند.

یادگیری کلام

nanny_section_07_22
nanny_section_07_1

منظور از کلام توانایی کودک برای تولید جملات و کلمات هوشمندانه است. کودک برای اینکه بتواند واضح صحبت کند باید خوب گوش بدهد، به طور صحیح صداها و الگوهای کلمات را دنبال کند. موارد تاثیر گذار در تقویت کلام و پیشرفت زبانی کودک:

  1. برای اینکه کودک بتواند با سرعت متناسب صحبت کند باید قدرت شنوایی خوبی داشته باشد و بتواند در طول روز و در ارتباط با دیگران کلمات را با معانی آنها مرتبط کند و توانایی او برای صحبت کردن معمولی باشد.
  2. هرچه کودک بیشتر به محرک‌ها واکنش نشان بدهد و تجربه بیشتری در این زمینه به دست بیاورد سریع تر می‌تواند معنای کلمات را یاد بگیرد.
  3. بعضی از والدین در هنگام انجام فعالیت‌های معمولی روزمره با کودک خود صحبت می‌‌کنند؛ اما برخی از آنها کمتر حرف می‌زنند و کودک شانس کمتری در این زمینه دارد که این تفاوت‌ها باعث می‌شود کودک مهارت‌های یکسانی از لحاظ دایره لغات یا صحبت کردن نداشته باشد.

اولین زمانی که کودک اولین کلمات را به زبان می آورد؟

معمولاً کودکان در حال رشد اولین کلمات خود را در سنین ۱۱ تا ۱۲ ماهگی بیان می‌کنند و یادگیری ده کلمه اول کودک به مدت سه تا پنج ماه صورت می‌پذیرد و هنگامی‌ که کودک این کلمات را یاد گرفت، کلمات جدید را با سرعت بیشتری یاد می‌‌گیرد. کودکان معمولا از سن ۱۹ تا ۲۴ ماهگی هر ماه حدود بیست و پنج کلمه را یاد می‌گیرند و در سن ۵ سالگی کودک به طور متوسط ۲ هزار کلمه بلد است. بهتر است بدانید که یادگیری کلمات در تمام دوران کودکی ادامه پیدا می‌‌کند و در دوران مدرسه سرعت بیشتری خواهد داشت. سرعت یادگیری کلمات تحت تاثیر یادگیری و مهارت خواندن، در سن ۷ سالگی افزایش پیدا می‌‌کند و کودک در کتاب‌های مدرسه، با کلمات جدید بیشتری مواجه می‌‌شود.

چگونه مهارت‌های زبانی کودکان را در مدرسه ابتدایی و راهنمایی بهبود ببخشیم؟

روشهای مختلفی برای بهبود مهارت‌های زبانی در کودکان وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:

با کودک خود صحبت کنید

 مهمترین چیزی که باید به آن توجه کنید و به خاطر داشته باشید این است که:  در تمام طول روز و در هنگام صحبت کردن با کودک و پاسخ دادن آنها به سوالات و خواسته‌های ما،  فرایند یادگیری رخ می‌دهد. با کودک خود واضح صحبت کنید و بر حفظ تماس چشمی تاکید داشته باشید؛  زیرا کودکان شما نیاز دارند به آنها نگاه کنید و به حرفشان گوش بدهید. علائم و نشانه‌های دیداری و تصاویر نیز به آنها کمک می‌‌کند به خاطر داشته باشید که صداهای اضافی موجود در محیط، در کودکانی که دچار نقص شنوایی هستند باعث می‌شود فرآیند گوش دادن برای آنها دشوار باشد. بهتر است در اتاقی بنشینید و تلویزیون و رادیو را خاموش کنید و در مدرسه نیز کودک خود را در ردیف جلو بنشانید.

انتظارات طبیعی داشته باشید

 این که شما به عنوان پدر و مادر یک کودک با فرزند خود مانند سایر کودکان برخورد کنید کافی نیست. بدون شک ما می‌خواهیم که آنها برای بهره مند شدن از مزایای یادگیری از حمایت ما برخوردار باشند؛  چرا که کودکان، بخش زیادی از وقت خود را با اعضای خانواده سپری می‌‌کنند و در تمامی سنین، پدر و مادرها بهترین گفتار درمانگرانی هستند که با کودکان خود ارتباط دارند و می‌توانند اطلاعات مناسبی را در اختیار آنها قرار دهند. پدر و مادرها باید به صورت مداوم از فرزندان خود حمایت کنند تا آنها بتوانند مهارت صحبت کردن را یاد بگیرند.

اقدامات اولیه و آموزش در منزل

 خانواده‌هایی که کودک مبتلا به اختلالات زبان دارند، می‌توانند در سال‌های قبل از مدرسه آموزش های لازم را در منزل برای کودکان خود شروع کنند. معلمانی را به‌کار بگیرند که در خصوص پیشرفت زبان، کلام و مهارت شناختی کودکان اطلاعات کافی را داشته باشند.

در سال‌های قبل از مدرسه کودکان در حال رشد از زبان مادری خود استفاده می‌‌کنند و این سالها به لحاظ یادگیری زبان برای تمامی کودکان اهمیت دارد. روانشناسان به توصیف نحوه شکل گیری مهارت یادگیری زبان در کودکان پرداخته‌ اند و نقش پدر و مادر و کمک آنها در کسب  مهارت‌های زبان را حائز اهمیت بسیار زیادی دانسته اند.

ارتباط رشد کلامی کودک و مدرسه

به طور کلی کودکان از سن ۴ تا ۵ سالگی به مدرسه می‌روند. در صورتی که یک کودک اختلال یادگیری دارد باید به معلم او اطلاع داد که این کودک دچار تاخیر در زبان و کلام است. کودکان مبتلا به سندروم داون در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کلمه بلد هستند و معمولاً جملات آنها دو یا سه کلمه ای است. این کودکان بیشتر از آنچه که می‌‌گویند می‌فهمند به همین دلیل مهارت درک کردن در آنها دست کم گرفته می‌‌شود.

نکته:
زبان و کلام برای یادگیری و اهمیت بسیار زیادی دارند و مراحل تکامل و پیشرفت زبان و کلام کودک بر تمامی‌ جنبه‌های آموزشی کودک تاثیر می‌گذارد.

نقش معلم در یادگیری کلام:

  • آموزش و یادگیری سواد یکی از حوزه‌هایی است که بیشتر تحت تاثیر مهارت‌های کلامی قرار دارد.
  • معلمان باید بدانند که برنامه یادگیری کودک و مهارت خواندن در او مناسب با سطح پیشرفت زبان کودک باشد تا کودک بتواند در کنار خواندن مطالب آنها را نیز درک‌ کنند.
  •  باید بدانند که فعالیت‌های مربوط به خواندن بر روی آموزش واژگان و قواعد دستوری بسیار مهم است تا مهارت کودک برای بیان جملات و بهبود تلفظ بهتر شود.
  • در این حالت حضور مداوم گفتار درمانگر می‌تواند در راستای کمک به آموزش کودک بسیار ارزشمند باشد.

نقش مهم گرفتاردرمانگر :

 

در صورتی که شما به عنوان معلم یا پدر و مادر کودکی که دچار اختلال زبان است به گفتار درمانگر دسترسی ندارید می‌‌توانید با استفاده از جملاتی که کودک تان بیان می‌‌کند و علائم و نشانه‌هایی که دارد به او در این راستا کمک نمایید. در سال‌های مدرسه و در دوران بزرگسالی اکثر کودکان و افرادی که دچار اختلالات زبان هستند، می‌توانند از کمک و حمایت گفتار درمانگر بهره مند شوند تا مهارت زبان و کلام آنها تقویت شود. گفتار درمانگر به تعداد زیادی از کودکان کمک می‌‌کند تا تلفظ کلمات را راحت تر انجام دهند و توانایی صحبت کردن آنها بهتر شود. امروزه نمونه‌های جدیدی از برنامه‌های آموزشی با حضور پدر و مادر و گفتار درمانگر برای کمک به کودک وجود دارد. در یک برنامه آموزشی پدر و مادر، آموزش و فعالیت‌های خاص را برای کمک به کودک خود یاد می‌گیرند و در یک روش دیگر کودکان و نوجوانان از جلسات درمان با درمانگر بهره مند می‌شوند. در این روش با بهبود مهارت صحبت کردن معمولاً کودکان می‌توانند به بیان جملات طولانی تر و با قواعد پیچیده دستوری بپردازند در صورتی که معلم و درمانگر و پدر و مادر می‌‌توانند به خوبی با هم تعامل داشته باشند و بتوانند در ارتباط با اختلالات زبانی کودک با هم همکاری داشته باشند اعتماد به نفس کودک افزایش خواهد یافت و کودک یک الگوی مناسب را در اختیار خواهد داشت

تاثیر دوستان و تجربیات اجتماعی در رشد کلامی

 اکثر ما با بازی کردن با دوستان خود و انجام فعالیت‌های روزانه خود با آنها، مهارت‌های زبانی و کلامی‌ و گفتاری خود را توسعه می‌‌دهیم. باید از لحاظ اجتماعی اعتماد به نفس داشته و دوستانی داشته باشیم که در کنار آنها شانس بسیار خوبی برای توسعه مهارت‌های گفتاری خود به دست آوریم. صحبت کردن با دوستان همسن تفاوت بسیار زیادی با صحبت کردن با بزرگسالان دارد؛  اما هر دو به یک اندازه مهم هستند. معلمان باید در مدرسه و روابط اجتماعی کودکان تمرکز کنند تا بتوانند در این راستا به آنها کمک نمایند. کودکانی که دچار اختلالات زبانی هستند در پیدا‌کردن دوست و بازی کردن با سایر کودکان مشکل دارند. به خاطر داشته باشید که حمایت بیش از حد پدر و مادرها باعث ایجاد یک مانع اضافی بین کودکان می‌شود و به این ترتیب باید یک الگویی مناسب برای فرزند خود باشند تا بتوانند به او کمک کنند

Visits: 22