عواقب بی توجهی والدین نسبت به کودکان

خانم دکتر با توجه به اینکه شرایط امروز زندگی، کودکان را تحت تاثیر قرار داده و والدین به نوعی نسبت به کودکان خود بی توجه یا کم توجه شده اند، شما چه تعریفی از این مقوله دارید؟
کم توجهی مقوله ای است که با نادیده گرفتن کودک شکل می‌گیرد؛ گاهی والدین آنقدر درگیر مشکلات خود هستند که یک سری از نیازهای کودکان را فراموش می کنند یا به شکل مطلوب و درست پاسخگوی نیاز یا سوال کودکان خود نیستند.

شما به نیازهای کودک اشاره کردید؛ بفرمایید منظور شما چه نوع نیازهایی است؟
این امر می تواند نیازهای عاطفی، روانی، شناختی و رفتاری را در بربگیرد و زمانی که این نیازها به هر طریق نادیده گرفته شوند، می تواند به نام کم توجهی تعریف شود. درحال حاضر پرداختن به مقوله کم‌توجهی بسیار مورد تاکید است؛ زیرا موجب بروز اتفاقات ناخوشایند در زمان رشد کودک می شود و در زمان نوجوانی ، جوانی و بزرگسالی آسیب هایی را متوجه فرد می کند.

منظور شما این است که توجه به فرزندان حقی است که به گردن والدین است؟
بله فرزندان ما حق دارن که از عشق و توجه والدین برخوردار شوند و والدین حق ندارند که این توجه و محبت را از کودک خود دریغ کنند؛ زیرا پدر و مادر منشا اصلی این روابط هستند و والدین موظفند که عشق و توجه خود را به فرزند معطوف کنند.

شما در تعریف کم توجهی به شکل نگرفتن پاسخ درست از سوی والدین اشاره کردید؛ لطفا در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟
همان طور که گفتم تعریف دیگری که از کم توجهی وجود دارد به این صورت است که از سوی والدین پاسخگویی هایی به شکل مطلوب شکل نمی گیرد؛ در حالی که والد هست و او حضور دارد؛ اما به نیازهای فرزند خود پاسخگو نیست.

آیا والدین نسبت به بی توجهی یا کم توجهی به کودک آگاه هستند یا خیر؟ چه تفاوتی بین این دو مقوله وجود دارد؟
بسیاری از والدین نمی دانند که نسبت به کودک خود کم توجه یا بی‌توجه هستند؛ لذا بی توجهی نسبت به کم توجهی، مقوله ای کاملا مشخص شده است؛ خود فرزند این شرایط را درک می کند و والد هم نسبت به آن تا حدودی آگاه است.
اما در کم توجهی موارد ریز و ظریفی وجود دارد که به سادگی قابل تشخیص نیست. پدر و مادری که در طول شبانه روز بر حسب شغل و موقعیت کاری خود بیرون از منزل هستند و فکر می کنند دقایقی هر چند کوتاه، در منزل با فرزند خود سپری می کنند و این میزان توجه برای او کافی است، سخت در اشتباه هستند.
حتی بعضی از والدین، سرکار رفتن خود را برای تامین نیازهای مالی خانواده و برآورده کردن خواسته های مادی کودک، کافی است.

سوالی که پیش می آید این است که آیا مادران خانه داری که بیشترین ساعات از شبانه روز را با فرزند خود سپری می کنند، ممکن است به این مشکل دچار شوند؟
بله حتی مادری که خانه دار است و فکر می کند که با برآوردن نیازهای مادی ، خوراک و نظافت کودک، در واقع به او لطف کرده و به نوعی به او توجه می کند، ممکن است به نوعی با بی توجهی، به کودک خود آسیب بزند.
چنین چیزی را نمی توان به حساب توجه به کودک گذاشت؛ چراکه به هیچ عنوان نباید زندگی روزمره ، کارها و وظایف پدر و مادری را به موضوع توجه کودک ارتباط داد.
این کارها هر چند نیازهای کودک را برآورده می کند؛ لذا جز کارهای معمول روزانه است، که هر کس طبق زندگی و برنامه خود انجام می‌ دهد.

چه شرایطی باعث می شود که والدین دچار کم توجهی شوند؟
کم توجهی در مقوله های خاصی پررنگ است؛ زیرا والدین در زمان حاضر بسیار درگیر مسایل اقتصادی و تامین درآمد برای خانواده هستند که با شرایط زندگی حاضر، این میزان فعالیت برای تامین نیازهای آتی، امری اجتناب ناپذیراست؛ بنابراین با این وضعیت، والدین کنترل کافی را روی بچه ها ندارند و نسبت به تربیت و پرورش صحیح کودک اطلاعات کمی دارند.

با وجود مشغله کاری زیاد، والدین چگونه می توانند به فرزند خود توجه کنند؟
پدرومادری که می داند زمان طولانی را در بیرون از منزل مشغول به کار است یا در خانه مشغله دیگری دارد و زمان کافی برای گذراندن وقت با فرزند خود را از دست داده است، باید به دنبال یک راهکار باشد، در این شرایط، والدین می توانند برای آخر هفته یا روزهای تعطیل برنامه ریزی کنند و در این فرصت با گذراندن وقت با فرزند خود، کاری کند که کودک دچار کم توجهی نشود.

خانم دکتر لطفا در خصوص انواع کم توجهی نیز توضیح دهید؟
کم توجهی به دو قسمت تقسیم می شود، یک دسته مربوط به والدینی است که هر چند زیر یک سقف زندگی می کنند و هر دو والدین فرزند یا فرزندانی هستند؛ اما نسبت به فرزند خود کم توجه‌اند.
دسته دوم مربوط به والدینی است که از هم جدا شدن و فرزند آنها در شرایط طلاق پدر و مادر از یکدیگر، با یکی از والدین زندگی می کنند و این کم توجهی بسیار پررنگ تر خود را نشان می دهد؛ هرچند پدر و مادر بگوید که در ساعات واگذاری فرزند به آنها، به

ه آن توجه دارد اما کافی نیست.

شرایط طلاق چگونه کم توجهی به کودک را تشدید می کند؟
در شرایط طلاق، کودک ناچار است فقدان یکی از والدین پدر یا مادر را تحمل کند؛ زیرا به صورت مجزا در روزهایی از هفته تنها با یکی از والدین است و توجه و محبت والد دیگر را دریافت نمی کند.

این وضعیت بی توجهی و کم توجهی یکی از والدین یا هر دو آنها، در شرایط زندگی امروزی افزایش پیدا کرده و منجر به آسیب های جدی به فرزندان شده است؛ زیرا والدین در دسترس کودک نیستند و کودک به اقتضای سن رشد، محبت کافی دریافت نمی کند.

توجه مطلوب چیست؟ و به نظر شما چه شرایطی برای کودک پسندیده تر است؟
توجه مطلوب اینکه والد در صلح و صفا با یکدیگر زندگی می کنند و در دسترس کودک هستند و در هر مکان و زمان که کودک اراده کند، نیازهای عاطفی او پاسخ داده می شود.

در چه شرایطی کودک در نبود پدر و مادر آسیب پذیر می شود و این وضعیت موجب آزار کودک می شود؟
زمانی که والدین طلاق گرفتند و جدا شدند؛ مسلما احساس کم توجهی شدید در کودکان شکل می گیرد؛ بنابراین آسیب پذیرترین کودکانی که می توانیم نام ببریم، کودکان والدین طلاق هستند و مورد دیگر مربوط به کودکانی است که والدین آنها دچار اعتیاد هستند.

به غیر از دو مورد طلاق و اعتیاد، چه شرایط دیگری موجب کم‌‍‌ توجهی و بی توجهی به کودک و بروز آسیب در او می شود؟
در این خصوص با یک سری مثال می توان موضوع را روشن کرد. یکی از موارد، درگیر شدن در فضای مجازی است. ما در حال حاضر در عصر ارتباطات قرار گرفتیم و می بینیم که گوشی همراه مدام دست والدین است.
پدر و مادری که در این فضا کسب و کاری دارند و به طور دائم مشغول پاسخ به مشتریان خود هستند، هرچند در فضای واقعی حضور دارند؛ اما نمی توانند به نیازهای فرزندشان پاسخ دهند.
مثلا فرزندش مدام او راصدا می زند و سوالی دارد؛ اما به دلیل اینکه پاسخی از مادر و پدرش دریافت نمی کند، نیازش رفع نشده و دچارسرخوردگی می شود. از اینجاست که کم توجهی شروع می شود.

یا مثلا فرزند در حال بازی است، از پدر و مادر خود می خواهد تا نیازی را برآورده کرده یا به سوالش جواب دهند، اما والد مدام جواب دادن به سوال و نیاز او را به زمان دیگری موکول می کند و توقع دارد که کودک صبر کند اما کودک ناامید شده و از نیاز خود صرف نظر می کند.
مثال دیگری برای روشن شدن این موضوع می زنم، کودک در پارک درحال بازی است و دوست دارد که توجه والدین خود را داشته باشد، دست خود را بارها تکان می دهد تا توجه والدین خود را جذب کند؛ اما عکس‌العملی نمی بیند؛ زیرا پدر و مادر مشغول کار دیگری هستند.

شما با آوردن این گونه مثال ها بر تامین نیاز کودک در همان دقایق اولیه تاکید کردید، به نظر شما چرا این پاسخ در همان دقایق اول اهمیت دارد؟
کودکان ما نیاز دارند در همان دقایق اولیه نیازشان تامین شود در همان دقیقه ها وتاخیر انداختن پاسخ به کودک شروع آسیب کم توجهی به کودک است.

اگر کودکان دچار کم توجهی شوند چه آسیبی می بینند؟
به صورت کلی مفوم زیبایی را مطرح کنیم یعنی شخصیت کودک برای اینکه در بزرگسالی شکل بگیرد باید در دوران کودکی به اندازه کافی از سمت والدین خود عشق ومحبت ، آغوش، لمس نگاه دریافت کند. واگر کودک از این موارد محروم شود دچار یک سری عوارض دردوران رشد وبزرگسالی خواهد شد و از این موارد این است که کودک راه های ابراز علاقه را یاد نمی گیرد و عزت نفس شکننده دارد واحساسات منفی چون ترس، اضطراب، استرس مدام سراغ کودک می اید و این از عواملی است که از الان هم بچه های کوچک تر در شرایطی خاص با آن درگیر هستند و چه بسا در بزرگسالی نموئد بیشتری را پیدا می کند و مهارتهای اجتماعی را به هیچ عنوان یاد نمی گیرد ووقتی از والد سوال می کند واو قادر به پاسخگویی نیست ونمی دهد وتاخیر میکند بچه مهارت را به درستی یاد نمی گیرد وبی هدف بودن کودک نیز از جمله مواردی است که متوجه کودکان محروم از توجه با والدین بی توجه است و کودک هدفی را دنبال نمی کند و بعضی از موقعیت ها از جمله بازی با اسباب بازی تصمیم گیری مناسب را ندارد.
بچه نمی تواند در موقعیت های مختلف برای ادامه کار تصمیم بگیرید ویکی از عوارض مشکلات شناختی وعدم درک صحیح از موارد و ارتباط کلامی است و کودک خیلی خشم و خیلی حالت های اضطرابی دارد وبسیار نسبت به کارش بی توجه وبی دقت می شود و بازی ها ارتباط خوبی با بچه های مقابل نمی گیرد واحتمال اینکه مشکلات واختلالات ذهنی داشته باشد خیلی زیاد است در بزرگسالی روابطش قوی نمی شود وهمش دنبال تایید دیگران است و حتی در مرحله بالاتر ازدواج ورابط زناشویی دچار مشکل است واین فرد در جستوجوی عشق وروابط عاطفی شکست می خورد ودچار بحران هویت می شود و توتنایی رفع یک سری از نیازهای خودش را ندارد چون مدام در کودکی این احساس طرد شدگی ورها بودن هست و دلایلی که می تواند والدین را به سمت بی توجهی

به کودک سوق دهد می تواند این باشد که خود والدین دچار این اشکال بوده یا سبک زندگی والدین به گونه ای است که چنین شرایطی را فراهم می کند ومادری که ساعتهای زیادی مشغول به کار هستند ویا والدینی که به دیگران بیشتر توجه می کنند از جمله مواردی است که شرایط بیتوجهی را فراهم می کند.////