اختلال یادگیری در کودکان
«اختلال یادگیری» در کودکان و لزوم توجه و اهمیت به درمان آن
گفت و گو با خانم دکتر شایسته اشرف زاده« دکتری روان شناسی تربیتی و استادیار دانشگاه فرهنگیان، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان و مشاور مرکز مشاوره «راه نو»
در صورت نیاز برای انجام مشاوره و برخورداری از تخفیف باشماره 09301173637 تماس بگیرید.
خانم دکتر لطفا خودتون را معرفی کرده و در خصوص تخصص و زمینه های کاری خود توضیح دهید؟
شایسته اشرف زاده هستم، دکتری روان شناسی تربیتی، استاد یار دانشگاه فرهنگیان و مدرس دانشگاه آزاد واحد کرمان . تخصص کاری من اختلالات یادگیری و تربیت جنسی کودک است و در مرکز «مشاوره راه نو » درخدمت همشریان عزیز هستم.
خانم دکتر همان طور میدانیم ناتوانی های یادگیری را نباید با مشکلات یادگیری که عمدتاً ناشی از ناتوانی های بینایی، شنوایی یا حرکتی هستند، اشتباه گرفت لطفا بفرمایید که اختلال یادگیری چیست؟ شامل چه مواردی می شود؟ لطفا در این خصوص توضیح دهید ؟
اختلال یادگیری یعنی اینکه کودک علی‌رغم هوش نرمال یا بالاتر کلمات را اشتباه می نویسد؛ خیلی کند می خواند، در صدا کشی کلمات و درک مفاهیم ریاضی نیز مشکل دارد.
اختلال یادگیری به عنوان شایع ترین مشکل تحصیلی در کودکان و نوجوانان مختص چه کودکانی است؟
اختلال یادگیری مخصوص بچه هایی است که از لحاظ هوشی در حد نرمال یا حتی بالاتر از آن هستند؛ بنابراین اختلال یادگیری در خصوص بچه هایی که از لحاظ ذهنی به کمک نیاز دارند و به نوعی دچارمعلولیت ذهنی هستند و همچنین کودکانی که از لحاظ نمره هوش یک یا چند نمره از کودک عادی پایین ترهستند؛ را شامل نمی شود؛ بلکه این اختلال در کودکان نرمال یا کودکانی که از نمره هوش بالایی برخوردارهستند؛ بیشتر وجود دارد.
آیا بچه های اختلال یادگیری کند ذهن هستند؟؟
اگر از سوی مسولان مدرسه، معلم یا مشاور به والدین گفته شود که کودک شما دچار اختلال یادگیری است؛ والدین نباید ناراحت و نگران باشند زیرا این ویژگی مختص بچه های خاص بوده و از ویژگی بچه های باهوش و تیزهوش است نه کند ذهن .
معمولا عکس‌العمل والدین در مواجه با تشخیص مشکل اختلال یادگیری کودک چگونه است؟
گاهی والدین مراجعه کرده واعلام می کنند که بچه من خیلی باهوش است و می تواند کارهای عجیبی که به ذهن ما نمی رسد انجام دهد؛ مثلا می تواند خلاقیت زیادی داشته باشد یا کارهای خارق العاده انجام دهد؛ پس نمی تواند دچار اختلال یادیگری باشد. باید به این والدین بگویم بله بچه های اختلال یادیگری دقیقا خصوصیت و ویژگی های خاص دارند و جز بچه های تیز هوش محسوب می شوند اما در انجام یک کار که به یادگیری مربوط می شود افت خیلی شدیدی دارند که والدین متوجه آن نیستند.
آیا اختلال یادگیری در دوران مهدکودک و پیش دبستانی قابل تشخیص است؟
اختلال یادگیری در کودک از زمان مدرسه رفتن بسیار قابل تشخیص است اما تا قبل از ورود به مدرسه به دلیل اینکه بچه‌ها با قوانین خواندن، نوشتن، فهم ریاضی و مطالعه کردن آشنایی ندارند؛ نمی توان به خوبی این اختلال را مشخص کرد.
چه زمان می توان اختلال یادگیری را به خوبی در کودک تشخیص داد؟
ترجیح داده می شود که در زمان ورود به مدرسه آن هم نه از کلاس اول بلکه از کلاس دوم به بعد کودک تحت نظر قرار گیرد تا در خصوص وجود یا عدم وجود اختلال یادگیری در کودک به خوبی تصمیم گیری شود.
نشانه های این اختلال چیست ؟؟ از کجا بفهمیم که کودک ما به نوعی با آن درگیر است؟
هنگام ورود کودک به مدرسه نشانه هایی در درک مفاهیم ریاضی و مشکلاتی در خواندن و نوشتن وجود دارد که در صورت مشاهده چنین مواردی می توان احتمال داد که در کودک اختلال یادگیری وجود دارد؛ اما تشخیص این اختلال در کودکان کلاس اولی به دلیل اینکه بسیاری از پیش زمینه ها و آموزش های زیر ساختی در آنها نهادینه نشده نیازمند بررسی بیشتری است.
اهمیت درمان اختلال یادگیری
آیا اختلال یادگیری به خودی خود برطرف می شود؛ یا نیازمند توجه و درمان است؟
این اختلال مربوط به دوران کودکی است و باید درمان شود؛ بنابراین والدین باید حساس باشند؛ هرچند که باور دارند کودک آنها باهوش یا تیزهوش است و به مشاوره نیاز ندارد.
آیا کودکان متوجه اختلال یادگیری خود هستند؛ برخورد آنها با این مسئله چگونه است؟
خیر گاهی دیده شده که کودک نیز اشتباهات یادگیری خود را نیزبه نوعی توجیه می کند؛ مثلا می گوید اگر من کلمه «صابون» را به سین بنویسم یا کلمه «سبزه» را به صاد بنویسم آیا اتفاق خاصی می افتد؟ و چون به نظرش اشکالی ندارد عمل خود را به نوعی توجیه می کند .
اگر اختلال یادگیری درمان نشود چه تاثیری بر کودک باقی خواهد گذاشت؟
آنچه مهم است تاثیرات سوء اختلال یادگیری بر کودک است که بر روی انگیزه و ذهن کودک تاثیر مخرب می گذارد؛ رفتار وعملکرد رفتاری کودک را تحت تاثیر قرار داده و در آینده شغل و موقعیت اجتماعی کودک را تحت شعاع قرار می دهد.
بنابراین بر اساس آخرین مطالعات روان شناسی در حوزه اختلال و مشکلات یادگیری، بر درمان این مشکل تاکید شده و باید بدون هر گونه تعصب آن را درمان کرد.
به کودک خود انگیزه دهید و با خود‌شناسی و برنامه‌ریزی دقیق مشکلات را ریشه‌یابی و حل و فصل کنید.
مهم ترین تاثیر اختلال و مشکلات یادگیری در کودکان چیست؟ بیشتر توضیح دهید؟مهم ترین آن بی انگیزه شدن است. زیرا همان طور که گفتیم این گونه بچه ها باهوش بوده و چون از هوش بالایی برخوردار هستند در مواجه با افت و خیزها و موضوعات مختلف یادگیری دچار بی انگیزگی می شوند. مثلا کودکی ریاضی را خوب حل می کند اما در خواندن و نوشتن دچار مشکل است؛ گاهی درک درستی از موضوع ندارد یا در ریاضی اعداد را به اشتباه می‌خواند.
برخورد والدین در مواجه با اشتباهات کودک چه تاثیری بر او می گذارد؟
وقتی مادر با اشکال درسی کودک مواجه می شود احتمال دارد به کودک بگوید مگر تو باهوش نیستی؟ چرا عدد 21 را 12 خواندی؟ چرا در خواندن یک متن یک کلمه را ندیدی و جا انداختی ؟ چرا راه می روی و بعضی از مسیرها را نمی بینی و ضربه می خوری؟ چرا متن را در صفحه کتاب گم می‌کنی یا جا به جا می خوانی ؟ همین گفتمان ممکن است اعتماد به نفس کودک را زیر سوال ببرد و با توجه به توقع دیگران در او تنش ایجاد کند.
منظور شما این است که اشتباهات مکرر کودک و توقع دیگران از او در کودک بی‌انگیزگی ایجاد می کند؟
وقتی که کودک ما با همه هوش و خلاقیت خود در دیگران توقع ایجاد می کند و از طرفی با افت وخیزهای یادگیری در درس یا عدم توجه و درک مطلب مواجه است؛ بنابراین دچار بی انگیزگی می شود در نتیجه کودک تیزهوش ما که دچار چنین حالتی است؛ ممکن است در مراحل رشد ، زندگی شخصی و ارتباط با دیگران نیز دچار مشکل شود.
اگر اختلال یادگیری درمان نشود؛ چه عواقبی متوجه کودک است؟طبق آخرین منابع علم روانشناسی کودک؛ اختلال یادگیری درصورت عدم درمان ، زمینه اعتیاد، بزهکاری و ناهنجاری اجتماعی را در آینده فراهم می کند؛ به طوری که احتمال داده می شود؛ درصد زیادی از کودکانی که ازاین اختلال رنج می برند و احساس خوبی نسبت به خود ندارند؛ در آینده به سمت ناهنجاری های اجتماعی سوق داده شوند.
ریشه اختلال یادگیری از کجا نشأت می گیرد ؟؟
محیط و وراثت می تواند در هر اختلالی چه بیماری و یا مشکلات روان‌شناختی، هوش و نحوه یادگیری موثر باشد؛ لذا در خصوص اینکه اختلال یادگیری وراثتی است یا محیطی هنوز بررسی کاملی انجام نشده است. بنابراین ترجیح می دهیم تا هر دو عامل را مدنظر قرار دهیم. مهم این است که راه درمان وجود دارد. بنابراین والدین محترم باید به دور از تعصب پیگیر این موضوع باشند.
بین «نقص در توجه» و اختلال یادگیری چه ارتباطی وجود دارد؟
اختلال «نقص در توجه» بیشتر شامل کودکانی است که علی رغم اینکه مشکلی درسیستم شنوایی و بینایی خود ندارند؛ اما به دلیل عدم توجه و تمرکز روی مطالب درسی در شنیدن و دیدن دچار مشکل هستند و معمولا محتوای درسی را نصف و نیمه در می یابند. گاهی اختلال یادگیری ناشی از عدم توجه و دقت دیداری وشنیداری است و این دو مشکل یکدیگر را هم‌پوشانی می کنند.
دلیل «نقص در توجه و تمرکز» چیست؟
این مشکل ممکن است ریشه درعادتهای غلط کودک باشد؛ به این صورت که کودکی که همیشه کارهایش توسط والدین انجام می شود؛ یا چگونگی کارش هیچ‌گاه برای والدین مهم نبوده است؛ توجه و تمرکز در کارها را لازم نمی داند و این روند برای او عادت می شود.
منظور شما این است که رفتار والدین در این میان تاثیرگذار است؟
بله کودکی که کارهای خود را بی دقت انجام می دهد ومطمئن است کسی کارهایش را انجام می دهد یا اصلاح می کند؛ عادت به بی دقتی در او ایجاد می شود. مانند مادری که همیشه پاک کن به دست کنار کودکش می نشیند وغلط های فرزندش را پاک می کند؛ بنابراین والدین سهل گیر به طور قطع به کودک خود مسئولیت پذیری آموزش نمی دهند و این کودکان در انجام کارهایشان بی دقت و بی توجه هستند.
راه حل پیشنهادی شما برای مقابله با مشکل «عدم توجه کودک» چیست؟
اولین اقدام اصلاح رفتار و تربیت کودک از طریق آموزش به والدین شان است. در قدم بعد معلم یا مشاور می تواند با تقویت قدرت توجه وتمرکز کودک با انجام آموزش، تمرینات و بازی کاری کند؛ تا دقت دیداری وشنیداری او بالا رود؛ بنابراین از این طریق تا حدودی توانسته ایم در امر یادگیری و آموزش مهارتها به کودک کمک کنیم.
وظیفه والدین چیست؟
در صورت اختلال یادیگری در کودک والدین باید به دور از هر گونه جانبداری برای ریشه یابی و رفع این مشکل به مراکز مشاوره مخصوصا مراکز اختلال یادگیری مراجعه کرده و روش های درمانی را هر چه زودتر شروع کنند.
متخصصان و مراکز مشاوره چگونه می توانند یاری گر خانواده ها باشند؟
متخصصان آموزش دیده و مربیان باتجربه، می توانند در کنار خانواده ها قرار گیرند و در یک مدت هرچند کوتاه و متوالی، با به کارگیری تکنیک های خاص این مشکل را برطرف کنند.
در این خصوص می توان به کودک انگیزه داد و با خود شناسی و برنامه‌ریزی دقیق مشکلات را ریشه یابی و حل وفصل کرد. بنابراین خانواده در کنار مربی با تشکیل تیمی قوی می تواند یاری گر کودک باشد تا در موقعیتهای آینده و در مواجه با مشکلات نیز آمادگی کافی را پیدا کند و مهارت حل مسئله را بیاموزد.//////
Visits: 22
